balasegaram2_JOHN WESSELSAFP via Getty Images_africaflood John Wessels/AFP via Getty Images

De klimaatverandering is een grotere bedreiging voor de gezondheid dan we denken

GENÈVE – Er wordt algemeen aangenomen dat de klimaatverandering de grootste bedreiging vormt voor de menselijke gezondheid. Een wereldwijde temperatuurstijging van 2° Celsius – een grens die tegen het einde van de eeuw waarschijnlijk zal worden overschreden – kan maar liefst een miljard levens eisen, waarbij extreme weersomstandigheden, hittegolven, droogtes, overstromingen, uitbraken van infectieziekten en voedseltekorten tot de doodsoorzaken behoren. Maar de situatie kan in feite nog veel erger zijn, omdat de huidige voorspellingen geen rekening houden met de onvermijdelijke toename van antimicrobiële resistentie (AMR).

De klimaatverandering zou een ingrijpend effect kunnen hebben op AMR, omdat er steeds meer aanwijzingen komen dat slecht weer en stijgende temperaturen het ontstaan en de verspreiding van geneesmiddelenresistente ziekteverwekkers kunnen bevorderen. Maar modellen die de gezondheidseffecten van de klimaatverandering proberen in te schatten, houden geen rekening met het toenemende risico op resistentie tegen geneesmiddelen, evenmin als de beleidsreacties op de opwarming van de aarde – een enorme nalatigheid die ons vermogen om infecties te behandelen en mensen gezond te houden zal belemmeren.

Ondanks het feit dat de kans op uitsterven voor bijna elfduizend soorten toeneemt, kan een warmere planeet de omstandigheden voor bacteriën en schimmels juist verbeteren. Hogere temperaturen worden in verband gebracht met een toename van bacteriële groei en infecties, en kunnen ook een selectieve druk uitoefenen op microben om te muteren en antibiotica-resistentie te ontwikkelen. Uit een recent onderzoek in China bleek dat elke stijging van de luchttemperatuur met 1°C gepaard ging met een stijging van 14 procent van het aantal infecties met Klebsiella pneumoniae die resistent is tegen geneesmiddelen en een stijging van 6 procent van het aantal infecties met Pseudomonas aeruginosa die resistent is tegen geneesmiddelen.

Op dezelfde manier zullen extreme weersomstandigheden, vooral overstromingen en droogtes, de verspreiding van infectieziekten zoals watergedragen cholera en tyfus en de resistentie tegen geneesmiddelen vergroten. Dergelijke gebeurtenissen ontwrichten vaak de toegang tot schoon water en sanitaire voorzieningen, waardoor het veel moeilijker wordt om infecties te voorkomen en onder controle te houden. Bovendien versnelt de stedelijke dichtheid de overdracht van ziekteverwekkers. Volgens sommige schattingen zou de klimaatcrisis tegen 2050 1,2 miljard mensen van woonplaats kunnen doen veranderen, wat waarschijnlijk zal resulteren in steeds drukkere steden.

AMR wordt al erkend als een escalerende wereldwijde crisis. In 2019 werd AMR in verband gebracht met bijna vijf miljoen doden, waardoor geneesmiddelenresistentie een van de grootste doodsoorzaken ter wereld is. De Wereldgezondheidsorganisatie heeft AMR aangewezen als een van de tien grootste bedreigingen voor de wereldgezondheid, naast de klimaatverandering, en de wereldleiders nemen het probleem serieus, met een bijeenkomst op hoog niveau over AMR in de marge van de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties in september dit jaar.

Maar velen zien AMR nog steeds los van de opwarming van de aarde. Het laatste Lancet Countdown report over gezondheid en klimaatverandering maakt bijvoorbeeld geen melding van AMR, geneesmiddelenresistentie of antibiotica. Ook het Quadripartite Secretariat for One Health – bestaande uit de Voedsel- en Landbouworganisatie van de VN, het Milieuprogramma van de VN, de WHO en de Wereldorganisatie voor Diergezondheid – heeft verzuimd om de relatie tussen de opwarming van de aarde en AMR te bestuderen, laat staan hoe AMR de gezondheidsrisico’s van de klimaatverandering zal beïnvloeden.

SPRING SALE: Save 40% on all new Digital or Digital Plus subscriptions
PS_Sales_Spring_1333x1000_V1

SPRING SALE: Save 40% on all new Digital or Digital Plus subscriptions

Subscribe now to gain greater access to Project Syndicate – including every commentary and our entire On Point suite of subscriber-exclusive content – starting at just $49.99.

Subscribe Now

De internationale gemeenschap onderschat ernstig de impact van de klimaatverandering op de gezondheid van mensen en ons vermogen om hen te behandelen. Om ons voor te bereiden op de toenemende AMR-crisis moeten we in toenemende mate vertrouwen op het voorkomen en beheersen van infecties en, nog belangrijker, zorgen voor een verstandig gebruik van effectieve antibiotica. Dat vereist de ontwikkeling van nieuwe antibiotica, wat vaak onaantrekkelijk is voor farmaceutische bedrijven, en ook de juiste investeringen en prikkels, zodat bestaande antibiotica de mensen bereiken die ze nodig hebben.

Daarom moedigen organisaties zoals de mijne, het Global Antibiotic Research & Development Partnership, het ontwikkelen van nieuwe medicijnen aan en werken ze aan het verbeteren van de toegang tot essentiële antibiotica die al op de markt zijn, vooral in lageinkomenslanden. Rechtvaardig antibioticagebruik en -distributie zal steeds belangrijker worden, want net als bij de klimaatverandering worden de armste gemeenschappen meestal het hardst getroffen door AMR.

Maar dat zal niet genoeg zijn. Mondiale beleidsmakers moeten de financiering voor AMR-onderzoek aanzienlijk verhogen om ervoor te zorgen dat ze klaar zijn om te reageren op nieuwe vormen van geneesmiddelenresistentie die rechtstreeks of onrechtstreeks veroorzaakt worden door de opwarming van de aarde. Om dit te doen moet AMR worden opgenomen in de rampenplannen voor de klimaatverandering en, nog belangrijker, moeten geneesmiddelenresistentie en stijgende temperaturen worden gezien als onderling verbonden en niet als afzonderlijke uitdagingen, te beginnen op de VN-bijeenkomst op hoog niveau over AMR in september en de VN-conferentie over klimaatverandering (COP29) dit jaar in Bakoe. Anders zal de doeltreffendheid van bestaande geneesmiddelen afnemen, juist wanneer ze het hardst nodig zijn.

Manica Balasegaram is uitvoerend directeur van het Global Antibiotic Research & Development Partnership.

https://prosyn.org/4Rhwy8enl